Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka
Tryby studiowania: stacjonarny i niestacjonarny.
Czas trwania: 2 lata (4 semestrów).
Zakład Psychopatologii Dziecka
Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Twardowski
Studia na specjalności wczesne wspomaganie rozwoju dziecka są skierowane do osób, które są zainteresowane pracą z małymi dziećmi i ich rodzicami, w ramach której będą pomagać najmłodszym dzieciom w osiąganiu pełnego potencjału rozwojowego.
Program tej specjalności został skonstruowany zgodnie z założeniami obecnie upowszechniającego się na świecie paradygmatu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka skoncentrowanego na rodzinie. W paradygmacie tym szczególny nacisk kładzie się na:
- umiejscowienie wspomagających oddziaływań w naturalnych sytuacjach życia rodzinnego,
- utrzymywaniu przez specjalistów partnerskich relacji z rodziną, opartych na wzajemnym szacunku i zaufaniu,
- dostosowaniu oddziaływań pomocowych do potrzeb i preferencji rodziny,
- wykorzystywaniu zasobów rodziny i kompetencji jej członków
- wspieraniu rodziny w samodzielnym decydowaniu o własnych sprawach.
W ramach tego paradygmatu sytuuje się opracowany przez profesora Andrzeja Twardowskiego model wczesnego wspomagania rozwoju skoncentrowanego na interakcjach rodzice – dziecko z niepełnosprawnością, wykorzystywany w kształceniu studentów.
Celem wczesnego wspomagania dziecka jest maksymalizacja potencjału rozwojowego każdego dziecka, zapobieganie opóźnieniom i trudnościom oraz udzielanie skutecznej pomocy tam, gdzie jest to potrzebne. Wczesne etapy życia są kluczowe dla kształtowania się podstawowych umiejętności, dlatego wczesne wspomaganie odgrywa istotną rolę w zapewnianiu każdemu dziecku jak najlepszego startu w życie. Na specjalności studenci zdobywają interdyscyplinarną wiedzę, kompetencje i umiejętności niezbędne do organizowania wczesnej i systematycznej pomocy dzieciom zagrożonym nieprawidłowym rozwojem oraz dzieciom z niepełnosprawnością i ich rodzinom od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole.
W związku z kluczową rolą diagnozy w działaniach wczesnego wspomagania rodziny studenci w czasie zajęć poznają zagadnienia dotyczące różnych systemów diagnostycznych oraz metody i techniki diagnozy zaburzeń dziecka we wczesnym okresie życia. W czasie zajęć metodycznych i praktyk poznają metody wczesnego wspomagania rozwoju oraz (współ)pracy z rodzicami. W procesie kształcenia studenci zdobywają również kompetencje w zakresie poradnictwa. Potrafią także przeprowadzić ewaluację podejmowanych przez siebie działań. Studia sprzyjają kształtowaniu wrażliwości na człowieka doświadczającego problemów rozwojowych i życiowych.
Program studiów dla studiów stacjonarnych
Program studiów dla studiów niestacjonarnych
Wybrane przedmioty
- Psychologia rozwojowa i kliniczna małego dziecka
- Pedagogika specjalna małego dziecka
- Elementy patologii układu nerwowego
- Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka w środowisku rodzinnym
- Trening komunikacji interpersonalnej
- Wczesna diagnoza i terapia logopedyczna
- Metody terapii zabawą i sztuką
- Diagnoza i wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
Praktyki
Na pierwszym roku studenci specjalności uczestniczą w 10-godzinnych praktykach hospitacyjnych na terenie ośrodków wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Na drugim roku odbywają praktykę zawodową w wymiarze 100 godzin lekcyjnych. Każdy student może realizować praktyki w kilku placówkach. Studenci posiadający już przygotowanie pedagogiczne muszą zrealizować przynajmniej 50 godzin w placówkach oświatowych (np. szkoła, poradnia psychologiczno-pedagogiczna). Kolejne 50 godzin mogą zrealizować w placówkach nieoświatowych (np. fundacja).
Istnieje też możliwość zrealizowania praktyk całkowicie w placówkach oświatowych. Studenci, którzy nie posiadają przygotowania pedagogicznego muszą zrealizować 100 godzin praktyk w placówkach oświatowych.
Kompetencje absolwenta
- Posługuje się metodami diagnozowania i wspomagania rozwoju dzieci: zagrożonych niepełnosprawnością intelektualną i ruchową, niewidomych i słabowidzących, niesłyszących i słabosłyszących, z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, ze złożonymi niepełnosprawnościami oraz z zaburzeniami mowy.
- Projektuje i realizuje indywidualne programy zajęć wczesnego wspomagania rozwoju dziecka z uwzględnieniem działań wspomagających rodzinę.
- Przygotowuje kompleksowe programy terapeutyczne we współpracy z innymi specjalistami.
- Udziela konsultacji i instruktażu rodzicom, członkom rodziny oraz specjalistom opiekującym się dzieckiem.
- Przeprowadza długofalowe działania rewalidacyjno-wychowawcze stymulujące rozwój dziecka w oparciu o wielospecjalistyczną diagnozę dziecka.
- Współpracuje z zakładem opieki zdrowotnej i ośrodkiem pomocy społecznej w celu zapewnienia dziecku wszechstronnej pomocy, dostosowanej do jego potrzeb.
- Ocenia postępy dziecka oraz skuteczność pomocy udzielanej dziecku i jego rodzinie.
- Dokumentuje działania realizowane z dzieckiem i jego rodziną.
Perspektywy zawodowe
Absolwenci specjalności wczesne wspomaganie rozwoju dziecka mogą podjąć pracę w wiodących ośrodkach koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczych, ośrodkach wczesnej interwencji oraz niepublicznych instytucjach i organizacjach wspierających rozwój małego dziecka. Zatrudnienie mogą znaleźć również w żłobkach i klubach dziecięcych.
Możliwe stanowiska pracy:
- Pedagog w zespołach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka i wczesnej interwencji
- Pedagog w ośrodku (pre)adopcyjnym
- Opiekun w żłobku
- Opiekun w klubie dziecięcym
- Pracownik/założyciel organizacji, fundacji, stowarzyszenia działającego na rzecz dzieci z niepełnosprawnością i ich rodzin
Absolwenci posiadający przygotowanie pedagogiczne zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli z dnia 14 września 2023 r. mogą być również zatrudniani na stanowisku nauczyciela:
- Pedagoga w poradniach psychologiczno-pedagogicznych
- Pedagoga w placówkach oświatowo-wychowawczych
- Wychowawcy w szkolnych schroniskach młodzieżowych
- Wychowawcy w świetlicach szkolnych
- Wychowawcy w internatach.
Nasze pasje
Pasje naukowe pracowników i doktorantów Zakładu Psychopatologii Dziecka, prowadzącego specjalność „wczesne wspomaganie rozwoju dziecka”, koncentrują się wokół następujących zagadnień:
- wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami
- wczesna profilaktyka zaburzeń rozwoju u dzieci
- psychologiczne i pedagogiczne problemy niepełnosprawnych dzieci i młodzieży
- rodzina jako środowisko rozwoju i wychowania dzieci z niepełnosprawnościami
- wczesna diagnoza i rehabilitacja dzieci z niepełnosprawnością sensoryczną
- zaburzenia psychiczne u dzieci i adolescentów
- kształcenie integracyjne dzieci z różnymi typami niepełnosprawnościami
- zastosowanie sztuki w terapii, edukacji i wspomaganiu rozwoju dziecka i jego rodziny.
Absolwenci
Od utworzenia specjalność w roku 2009 ukończyło ją około 800 osób odbywając studia w trybie stacjonarnym lub niestacjonarnym. Absolwenci specjalności uzyskują przygotowanie pedagogiczne oraz kwalifikacje zawodowe do pracy w zespołach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka i wczesnej interwencji powoływanych w różnych instytucjach, a także kwalifikacje do pełnienia funkcji opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym.
Sylwetki absolwentów:
mgr Krzysztof Osóbka
Studia licencjackie: Pedagogika specjalna – edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną (2010)
Studia magisterskie: Pedagogika – wczesne wspomaganie rozwoju dziecka (2014)
Krzysztof Osóbka o studiach licencjackich: „Studia z pedagogiki specjalnej były strzałem w dziesiątkę! Dużo wiedzy z psychologii rozwojowej i klinicznej oraz bardzo dużo zajęć z metodyki – to najmocniejsze strony tego programu studiów. Cenna była też duża liczba godzin praktyk w różnych ośrodkach i placówkach.”
Krzysztof Osóbka o studiach magisterskich:„ Na studiach magisterskich bardzo podobała mi się duża liczba godzin przedmiotów specjalnościowych – to było dokładnie to, czego szukałem. Przedmioty ogólne pomogły mi utrwalić i pogłębić wiedzę zdobytą podczas studiów licencjackich. Ponadto na WSE zawsze działało dużo kół naukowych, często organizowano konferencje i inne wydarzenia, można więc było rozwijać się w swojej specjalności, nie tylko w czasie zajęć i praktyk.”
Mgr Krzysztof Osóbka jest absolwentem studiów licencjackich na kierunku pedagogika specjalna (specjalność - Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną) i magisterskich na kierunku pedagogika (specjalność - Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka). Jako student szczególnie interesował się edukacją i terapią osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu oraz zagadnieniami związanymi z dostępnością uczelni wyższych dla osób z niepełnosprawnościami. Już w trakcie studiów zaczął pracę indywidualną z dziećmi z autyzmem i zespołem Aspergera w różnych placówkach edukacyjnych. Obecnie pracuje w Biurze ds. Studentów z Niepełnosprawnościami na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i realizuje kolejne studia na WSE. Wspominając czas nauki na WSE mówi:
„Studia na WSE okazały się czymś znacznie więcej niż tylko kolejnym etapem edukacji. Stopniowo odkrywałem tu swoje życiowe zainteresowania i mocne strony, musiałem też zmierzyć się z tymi słabszymi. Gdybym mógł cofnąć czas i jeszcze raz zdecydować jaki wydział i kierunek studiów wybrać, zdecydowałbym tak samo. Myślę, że WSE jest bardzo rozwojowym wydziałem i panuje tam atmosfera przychylna studentowi, zarówno jego sukcesom, jak i potknięciom – w trakcie studiów miałem przecież okazję doświadczyć jednego i drugiego. To wielka przyjemność móc teraz pracować dla mojej Alma Mater.”Pasjonat żeglarstwa i aktywny instruktor – od kilku lat prowadzi letnie obozy żeglarskie dla młodzieży. „Chyba tylko żeglarstwo ma szansę wygrać kiedyś z moim zamiłowaniem do Uniwersytetu. Póki co nigdzie się nie wybieram” – odpowiada zapytany o życiową pasję, i dodaje – „obecnie realizujemy bardzo ciekawe projekty w zakresie wsparcia studentów z niepełnosprawnościami na Uniwersytecie. Pracujemy m. in. nad rozwiązaniami, które mają pomóc w studiowaniu osobom z zespołem Aspergera. To łączy wszystkie moje dotychczasowe zainteresowania naukowe i wiedzę zdobytą podczas studiów.”
Mgr Daria Szykowna – absolwentka pedagogiki, specjalność „Wychowanie przedszkolne i nauczanie początkowe” (I stopień), a także „Wczesne wspomagania rozwoju dziecka” (II stopień). Obecnie kształci się na studiach doktoranckich na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół szeroko rozumianej problematyki funkcjonowania osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, w tym również specyfiki tzw. żeńskiego modelu autyzmu, wykorzystania tutoringu rówieśniczego we wspomaganiu procesu uczenia się, jak również technik behawioralnych w pracy z dziećmi z zaburzeniami rozwoju. Od kilku lat systematycznie uczestniczy w konferencjach naukowych ogólnopolskich oraz międzynarodowych, jak również publikuje artykuły w pracach zbiorowych i czasopismach naukowych. Swoją wiedzę naukową wykorzystuje na co dzień jako nauczyciel pracujący z dziećmi z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i niepełnosprawnością intelektualną. Uczestniczyła w wielu szkoleniach z zakresu m.in. Terapii Ręki (I i II stopień), terapii behawioralnej, Symultaniczno-sekwencyjnej nauki czytania® oraz narzędzi diagnostycznych PEP-r i VB-MAPP.