prof. dr hab.Dorota Żołądź-Strzelczyk

Zakład Historii Kultury i Edukacji

Link do kanału spotkań w aplikacji MS Teams - przejdź


Dyżur w semestrze zimowym:

środa godz. 13:15-15:15

UWAGA:

Dorota Żołądź-Strzelczyk, prof. dr hab., historyczka wychowania. Ukończyła studia na Wydziale Historycznym UAM: historia i archeologia, doktorat 1987 na podstawie rozprawy „Ideały edukacyjne dobry staropolskiej”, habilitacja 1996 na podstawie dorobku i dysertacji „Peregrinatio academica. Studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i 1 poł. XVII wieku”, tytuł profesora historii otrzymała w 2003 r. w oparciu o dorobek i rozprawę „Dziecko w dawnej Polsce”.

Prodziekan WSE w latach 2002-2008. Kierowniczka Zakładu Historii Wychowania
Autorka ponad dwustu publikacji, w tym 6 książek autorskich i 5 współautorskich oraz edycji źródeł z zakresu dziejów oświaty i wychowania w epoce staropolskiej. Kierowała kilkoma projektami badawczymi KBN, NCN, NPRH. Stypendystka DAAD, Historische Kommission zu Berlin, Fundacji Lanckorońskich, staże naukowe – Kilonia, Lüneburg, Bamberg, Norymberga. Prowadziła kwerendy naukowe w archiwach, bibliotekach i muzeach polskich i zagranicznych (Litwa, Ukraina, Niemcy, Austria, Czechy).

Monografie autorskie:
1. D. Żołądź- Strzelczyk, „O przedsięwzięciu peregrynacyjej” – edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych, Wilanów 2020
2. D. Żołądź- Strzelczyk ,„Pod każdym względem szlachetne ci daję wychowanie”. Studia z dziejów wychowania szlachty w epoce staropolskiej, Wrocław 2017
3. D. Żołądź- Strzelczyk, Szkoły w Wielkopolsce – od średniowiecznych początków do reform Komisji Edukacji Narodowej, Poznań 2010
4. D. Żołądź- Strzelczyk, Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002, 2006
5. D. Żołądź- Strzelczyk, Peregrinatio academica. Studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i 1 poł. XVII wieku, Poznań 1996
6. D. Żołądź- Strzelczyk, Ideały edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele i potrzeby edukacyjne XVI i XVII wieku, Warszawa - Poznań, PWN 1990.

Monografie współautorskie:
1. D. Żołądź- Strzelczyk, M. Nowicki, K. Ratajczak, J. Gulczyńska, Komisja Edukacji Narodowej 1773-1794. Szkoły w Wydziale Wielkopolskim, Warszawa 2018
2. D. Żołądź-Strzelczyk, I. Gomułka, M. Nawrot-Borowska, K. Kabacińska-Łuczak Dzieje zabawek dziecięcych na ziemiach polskich do początku XX wieku, Wrocław 2016
3.D. Żołądź-Strzelczyk, K. Kabacińska-Łuczak, Codzienność dziecięca opisana słowem i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku, Warszawa 2011

Redakcja naukowa:
1. Źródła do dziejów podróży edukacyjnych red. D. Żołądź-Strzelczyk, M.E. Kowalczyk, Wrocław 2017
2. Zabawka – przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski, pod red. K. Kabacińskiej-Łuczak i D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2016
3. Wokół jezuickiej fundacji uniwersytetu z 1611 roku, red. D. Żołądź-Strzelczyk i R. Witkowski, Poznań 2011
4. Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. K. Kabacińska, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań-Kielce 2010
5. 180 lat Szkoły im. Dąbrówki w Poznaniu, praca zbiorowa pod red. D. Żołądź-Strzelczyk i J. Gulczyńskiej, Poznań 2010

Edycje źródeł:
1. Ojcowskie synom przestrogi. Instrukcje rodzicielskie (XVI–XVII w.), D. Żołądź-Strzelczyk, M.E. Kowalczyk, Wrocław 2017
2. Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (XVIII w.), M.E. Kowalczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017
3. Dzieje domowe albo opis przez dni osobliwszych dziejów i przypadków zdarzonych w Szkołach Wydziałowych Poznańskich, Kroniki staropolskie, Poznań 2006 – edycja źródła, wstęp (współpr.. z J. Wiesiołowskim)

Wybrane artykuły i rozprawy w pracach zbiorowych:
1. D. Żołądź-Strzelczyk, „O porządku w naukach i sposobie wychowania” – Konsyderacyje dla Janusza Radziwiłła z roku 1622, „Historia Slavorum Occidentis”, 1(24), 2020, s. 44-63.
2. D. Żołądź-Strzelczyk, On ”Attributes of Companions or Guardians” during Educational Travels for Young People in the Modern Era – in the Light of Apodemic Literature and Parental Instructions, „Res Historica” 2020, nr 50, s. 99-125.
3. D. Żołądź-Strzelczyk, „Wychowanie dobre dziecięciu szlacheckiemu” – Hieronim Baliński o edukacji, „Biuletyn Historii Wychowania” 39, 2018, s. 7-18.
4. D. Żołądź-Strzelczyk, Wskazówki z zakresu zdrowia i ochędóstwa w staropolskich instrukcjach wychowawczych, „Barok. Historia-Literatura-Sztuka” t. XXV/1-2, nr 49-50, 2018, s. 93-105.
5. D. Żołądź-Strzelczyk, Dziatki miłe Stanisława i Elżbiety Kruszyńskich, „Seaculum Christianum” 25, 2018, s. 275-283.
6. D. Żołądź-Strzelczyk, Zabawki z wykopalisk przy ulicy Chmielnej 73-74 w Gdańsku, w: Dantiscum, t. I, red. R. Krzywdziński, Gdańsk 2016, s. 455-472
7. D. Żołądź-Strzelczyk, „Rudymenta dla paniąt dla pokazania ich aplikacji i profitu” – manuskrypt Stefana Terleckiego z 1744 roku, „Wiek Oświecenia” 31/2015, s. 143-162
8. D. Żołądź-Strzelczyk, Podręcznik A.M. Prokopowicza „Sposób nowy najłatwiejszy pisania i czytania razem dla panienek z przypisami dla nauczycielek” pierwszym polskim podręcznikiem edukacji elementarnej dla dziewcząt, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 4/2014, s. 553-565
9. D. Żołądź-Strzelczyk, „Jeśli lepiej doma osobno czyli wespołek w szkołach dzieciom się uczyć”– odwieczny dylemat edukacyjny – nauka domowa czy szkolna w poglądach pisarzy staropolskich, „Studia Edukacyjne” 31/2014, s. 45-58
10. D. Żołądź-Strzelczyk, „A cacek też dużo było”. Zabawki dziecięce na ziemiach polskich w średniowieczu i epoce nowożytnej, „Kwartalnik Historyczny”, CXX, 2013, z.1, s. 5-30.
11. D. Żołądź-Strzelczyk, Medieval and Early Modern Descriptions of Miracles as Sources of Information on Everyday’s Life of a Child,  “Quaestiones Medii Aevi Novae” 17, 2012, s. 421-440.
12. „A blessing most desired” – expecting a child and the first tribulations of life among the polish Jagiellons, w: Hofkultur der Jagiellonendynastie und verwandter Fürstenhäuser. Studia Jagellonica Lipsiensia, Bd.6, Lipsk 2010, s. 193-198
13. Panie i panny miejskie – o białogłowach poznańskich, siostrach cechowych, dobrodziejkach kościoła i ubogich…, „Kronika Miasta Poznania”, 2011, 1 Poznanianki, s. 23-36
14. Sprawy rodzinne, oświatowe i obyczajowe w Aktach Synodów Braci Czeskich w Wielkopolsce w XVI i XVII wieku, W: Społeczeństwo staropolskie. Seria Nowa, t. III, Społeczeństwo a rodzina, Warszawa 2011, s. 99 -129
15. „Jako by mogli być wychowywani młodzieńcy, z których by potem byli słudzy Kościoła Bożego”. O wychowaniu w domach ministrów i ordynowaniu na synodach Jednoty Braci Czeskich w Wielkopolsce, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 55, 2011, s. 187-204.

Wykaz zainteresowań naukowych
1. Dzieje wychowania epoki staropolskiej,
2. Dzieje dziecka i dzieciństwa na ziemiach polskich, opieka nad dzieckiem,
3. Kobieta w dawnej Polsce, edukacja dziewcząt,
4. Dzieje szkolnictwa wielkopolskiego epoki staropolskiej,
5. Podróże edukacyjne XVI-XVIII wieku,
6. Staropolskie instrukcje wychowawcze, instrukcje podróżne,
7. Dzieje zabaw i zabawek dziecięcych, polskie lalki celuloidowe,
8. Rodzina staropolska – rola matki, ojca, wychowanie w rodzinie.
9. Staropolska myśl pedagogiczna.

Kierownictwo i uczestnictwo w projektach badawczych
1. Kierownictwo projekt N 108 060 32/3146 nr umowy 3146/H03/2007/32 „Dziecko w ikonografii staropolskiej”.
2. Wykonawczyni grantu NPRH na lata 2012-2017 numer projektu 11H 12 031481 pt. „Komisji Edukacji Narodowej model szkoły i obywatela - koncepcje, doświadczenia i inspiracje”.
3. Kierownictwo grantu NCN OPUS 4, nr 2012/07/B/HS3/00899„Zabawki dziecięce na ziemiach polskich do końca XIX wiek” realizacja 2013-2016.
4. Kierownictwo grantu NPRH na lata 2012-2017 numer projektu: 11H 12 0237 81 umowa nr 0011/NPRH2/H11/81/2012 - tytuł projektu: Staropolskie instrukcje rodzicielskie.
c. funkcje w zespołach redakcyjnych
Biuletyn Historii Wychowania – redaktorka naczelna od 2021, wcześniej zastępczyni redaktora naczelnego
członkini Rady Naukowej „Saeculum Christianum”,
członkini Rady Naukowej „Zabawy i Zabawki. Studia Antropologiczne”

Inne
PTPN Komisja Historyczna
Towarzystwo Historii Edukacji -  lata 2016-2020 prezeska, od 2020 członkini Zarządu

Seminaria magisterskie i licencjackie, wykłady i konwersatoria z historii wychowania, zajęcia fakultatywne (Dawne zabawy i zabawki dziecięce, Życie codzienne dziecka w dawnej Polsce)

2003 - Nagroda Ministra za książkę „Dziecko w dawnej Polsce”

2008, 2011, 2018 - Nagrody Rektora UAM za pracę naukową

Nagroda specjalna za podjęcie niedostrzeganego tematu dla Wydawnictwa Naukowego UAM za publikację Zabawka – przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski red. K. Kabacińska-Łuczak, D. Żołądź-Strzelczyk

Laureatka konkursu PTP na wybitną monografię naukową z zakresu nauk pedagogicznych lub nauk pokrewnych, PTP, 2018 za książkę „Pod każdym względem szlachetne ci daję wychowanie”. Studia z dziejów wychowania szlachty w epoce staropolskiej, Wrocław 2017

I miejsce w konkursie PTTK - monografia i inne opracowania krajoznawcze w 26 ogólnopolskim przeglądzie książki krajoznawczej i turystycznej 2017 za książkę "Dzieje zabawek dziecięcych na ziemiach polskich"

Nagroda naukowa przyznawana przez Rektora UAM nauczycielom akademickim legitymującym się najwyższym wskaźnikiem efektywności 2018

Nagroda Rektora UAM za pracę naukową 2020

Stypendium naukowe Rektora UAM za osiągnięcia naukowe za rok 2020

Kolekcjonowanie polskich lalek celuloidowych, czytanie kryminałów

Dorota Żoładź-Strzelczyk, Prof.

History, history of education, history of culture. The history of children's toys, Polish celluloid dolls, the history of children and childhood, educational journeys of modern times, educational instructions, family in the Old Polish era.Contact in Polish, German, English, Russian, e-mail: dorotast@amu.edu.pl