Krzysztof Ratajczak, absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w latach 1998-2002 doktorant, od 2002 r. adiunkt, a od 2019 r. profesor w Zakładzie Historii Wychowania Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Specjalizuje się w dziejach edukacji i kultury w wiekach średnich. Jest autorem książek Edukacja kobiet w kręgu dynastii piastowskiej w średniowieczu (Poznań 2005), Szkolnictwo w Wielkopolsce na tle sąsiadów w okresie średniowiecza, (Poznań 2017) oraz przeszło 130 artykułów i drobniejszych prac poświęconych m.in. średniowiecznemu szkolnictwu, kulturze rycerskiej, zakonom rycerskim, edukacji kobiet oraz zakonowi cysterek. Współredaktor książek m.in.: Ad novum fructum. Z okazji jubileuszu poznańskich historyków wychowania (Poznań 2007), Powiązania rodzinne wśród twórców polskiej teorii i praktyki edukacyjnej (Poznań 2007), Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie – ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej, t. 1: Od średniowiecza do początku XX wieku (Poznań 2010). Uczestnik grantów badawczych KBN i NCN. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego oraz Towarzystwa Historii Edukacji i Zespołu Historii Wychowania przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN.

Linki do stron www:
https://www.researchgate.net/profile/Krzysztof-Ratajczak
https://orcid.org/0000-0002-1298-986X
https://amu.academia.edu/KRatajczak
http://opac.regesta-imperii.de/lang_en/autoren.php?name=Ratajczak%2C+Krzysztof

Teoria normańska w historiografii, „Teka Historyka” 10, Warszawa 1998, s. 13-24.

Badania nad źródłami do dziejów zakonu krzyżackiego i stosunków polsko-krzyżackich, [w:] Docendo discimus. Studia historyczne ofiarowane Profesorowi Zbigniewowi Wielgoszowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. K. Kaczmarek, J. Nikodem, Poznań 2000, s. 219-246.

Uniwersytet w Oksfordzie w wiekach średnich oraz obraz życia codziennego tamtejszych studentów w „Opowieściach kanterberyjskich” Geoffreya Chaucera, „Biuletyn Historii Wychowania” 11-12 (2000), s. 5-16.

Szkic z dziejów opactwa cysterek w Owińskach. 750. rocznica fundacji, „Nasza Przeszłość” 98 (2002), s. 531-548.

Działalność pedagogiczna średniowiecznych królowych Polski Elżbiety Łokietkówny i Elżbiety Rakuszanki, w: Działalność kobiet polskich na polu oświaty i nauki, red. W. Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2003, s. 85-98.

Proces fundacyjny klasztoru cysterek w Owińskach i zarys jego średniowiecznych dziejów, w: Cysterki w dziejach i kulturze ziem polskich, dawnej Rzeczypospolitej i Europy Środkowej. Materiały z siódmej Międzynarodowej Konferencji Cystersologów odbytej z okazji 800. rocznicy fundacji opactwa cysterek w Trzebnicy. Trzebnica 18-21 września 2002, red. A.M. Wyrwa, ks. A. Kiełbasa SDS, ks. J. Swastek, Poznań 2004, s. 634-647.

Uniwersytety w Anglii średniowiecznej, w: Księga – nauka – wiara w średniowiecznej Europie, red. T. Ratajczak, J. Kowalski, Poznań 2004, s. 118-127.

Na pograniczu chrześcijaństwa i pogaństwa – działalność zakonów rycerskich nad Bałtykiem w XII-XIV w., w: Kulturowe konteksty integracji europejskiej, red. M. Walczak-Mikołajczakowa, Gniezno 2004, s. 73-85.

Miracula z „Żywota świętej Jadwigi”, księżnej Śląska jako źródło do dziejów wychowania, „Biuletyn Historii Wychowania” 1-2 (2004) [wyd. 2005], s. 14-22.

Źródła do dziejów wychowania w średniowieczu – problemy metodologiczne i dydaktyczne, w: Historia wychowania w kształceniu nauczycieli. Tradycja i współczesność. Teoria i praktyka, red. T. Gumuła, S. Majewski, Kielce 2005, s. 111-122

Edukacja kobiet w kręgu dynastii piastowskiej w średniowieczu, Poznań 2005, ss. 218.

Jak opiekowano się najstarszymi członkami konwentów w zakonie krzyżackim?, w: Starość – wiek spełnienia, Funeralia Lednickie. Spotkanie 8, red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Poznań 2006, s. 251-257.

Oświata i wychowanie w wiekach średnich, w: Historia wychowania. Skrypt dla studentów pedagogiki, red. D. Drynda, Warszawa 2006, s. 45-67.

Świeckie akcenty w dworskiej edukacji córek polskich królów i książąt z rodu Piastów, w: Cognitioni gestorum. Studia z dziejów średniowiecza dedykowane Profesorowi Jerzemu Strzelczykowi, red. D.A. Sikorski, A.M. Wyrwa, Poznań-Warszawa 2006, s. 345-358.

Ad novum fructum. Z okazji jubileuszu poznańskich historyków wychowania, pod red. W. Jamrożka, K. Ratajczaka, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2007, ss. 190. [redakcja]

Milites dei – o interdyscyplinarności badań nad dziejami zakonów rycerskich na ziemiach polskich i w regionie nadbałtyckim z perspektywy historii wychowania, w: Mundus hominis – cywilizacja, kultura, natura, pod red. S. Rosika i P. Wiszewskiego, „Acta Universitatis Wratislaviensis” No 2966, Historia CLXXV, Wrocław 2006 [wyd. 2007], s. 501-513.

Powiązania rodzinne wśród twórców polskiej teorii i praktyki edukacyjnej, pod red. W. Jamrożka, K. Kabacińskiej, K. Ratajczaka i W. Szulakiewicz, Poznań 2007, ss. 311. [redakcja]

Zderzenie kultur? Łacinnicy w Konstantynopolu (1204-1261), [w:] Drogi i bezdroża komunikacji,  pod red. P. Beringa i G. Łukomskiego, Gniezno 2008, s. 87-94.

Wielkie emocje średniowiecznych rycerzy w świetle wybranych kronik XIII i XIV wieku, [w:] Cor hominis. Wielkie namiętności w dziejach, źródłach i studiach nad przeszłością, pod red. S. Rosika i P. Wiszewskiego, „Acta Universitatis Wratislaviensis”  No 3049, Historia CLXXVI, Wrocław 2007 [wyd. 2008], s. 423-431.

Obraz starości w piśmiennictwie polskim od czasów średniowiecza po wiek XVIII, [w:] Starość w perspektywie studiów pedagogicznych, pod red. A. Tokaj, Leszno 2008, s. 13-30 [współautor K. Kabacińska]

The Dynastic Memory and the Role of Historical Books in Education of the Piasts from 10th to the 14th Centuries, [w:] Culture of Memory in East Central Europe in the Late Middle Ages and the Early Modern Period, ed. R. Wójcik, Poznań 2008, s. 167-177.

Ustawodawstwo szkolne soborów od XII do pierwszej połowy XIV w. i początki jego recepcji w średniowiecznej Polsce – zarys problemu, „Biuletyn Historii Wychowania” 23 (2007), s. 7-19.

Dwór Henryków śląskich – o wielokulturowości piastowskiego środowiska dworskiego w pierwszej połowie XIII wieku, [w:] Zderzenie czy dialog państw narodowych w Europie?, pod red. J. Sobczaka i A.W. Mikołajczaka, Poznań 2008, s. 273-280.

Źródła do badań nad wychowaniem kobiet w kręgu dynastii piastowskiej w średniowieczu, [w:] Hominem quaerere. Człowiek w źródle historycznym, pod red. S. Rosika i P. Wiszewskiego, „Acta Universitatis Wratislaviensis”  No 3080, Historia CLXXVII, Wrocław 2008 [wyd. 2009], s. 311-325.

Z czego wynikały niebojowe straty pierwszej krucjaty?, [w:] Epidemie, klęski, wojny. Funeralia Lednickie. Spotkanie 10, pod red. W. Dzieduszyckiego i J. Wrzesińskiego, Poznań 2008, s. 413-418

Ustawodawstwo szkolne wczesnośredniowiecznych soborów powszechnych i wybranych synodów. Zarys problemu, [w:] Ars Educandi. Źródła, t. 1: Studia z dziejów wychowania i kształcenia od średniowiecza do XIX wieku, pod red. J. Gwioździk i P.P. Barczyka, Mysłowice 2009, s. 13-25.

Społeczne i edukacyjne funkcje parafii w średniowiecznej Polsce, [w:] Animacja środowiska a edukacja i wychowanie na potrzeby jutra, pod red. K. Segiet i K. Słupskiej-Kwiatkowskiej, Gniezno 2010, s. 223-235.

Interdyscyplinarność w badaniach historycznych, „Rocznik Pedagogiczny” 33 (2010), s. 65-72

* [80] Edukacyjne aspekty ustawodawstwa Kościoła w Polsce średniowiecznej, [w:] Szkoła polska od średniowiecza do XX wieku między tradycją a innowacją, pod red. I. Szybiak, A. Fijałkowskiego, J. Kamińskiej przy współpracy K. Buczek, Warszawa 2010, s. 19-32.

Dzieje średniowiecznego szkolnictwa w polskich czasopismach naukowych XIX i początków XX wieku (do 1918), [w:] Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do historii edukacji, pod red. I. Michalskiej i G. Michalskiego, Łódź 2010, s. 283-291

XIII wiek – stulecie przełomu w dziejach średniowiecznego szkolnictwa w Polsce, „Biuletyn Historii Wychowania” 25 (2009), Poznań 2010, s. 7-20

Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie – ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej, t. I: Od średniowiecza do początku XX wieku, pod red. K. Kabacińskiej i K. Ratajczaka, Poznań 2010, ss. 277 [redakcja]

Przyczyny powstania i rozwój sieci szkół kościelnych w średniowiecznej Wielkopolsce, [w:] Z dziejów polskiej kultury i oświaty od średniowiecza do początków XX wieku, pod red. Krzysztofa Jakubiaka i Tomasza Maliszewskiego. Seria: "Szkoła-Państwo-Społeczeństwo" (red. nauk. serii: Romuald Grzybowski), tom I, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2010, s. 165-180.

Wychowanie i kształcenie kobiet na poznańskim dworze Piastów, „Kronika Miasta Poznania” 1/2011, s. 7-17

Legaci apostolscy w wiekach średnich i ich rola w przyjmowaniu partykularnego ustawodawstwa kościelnego przez Kościół polski – aspekty edukacyjne, „Biuletyn Historii Wychowania” 26 (2010) [wyd. 2011], s. 7-17

Edukacyjna funkcja parafii w średniowiecznej Polsce, [w:] Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne, t. 12, pod red. G. Okli, B. Wojciechowskiej, Kielce 2011, s. 11-22

Sacrum w edukacji kobiet z rodu Piastów, „Studia Edukacyjne” 18 (2011), s. 167-179

Rejzy krzyżackie na Litwę jako element kultury rycerskiej, [w:] Studia z pedagogiki i nauk pogranicza, pod red. A. Cybal-Michalskiej, D. Kopeć, W. Segieta, Poznań 2011, 391-402

Czy nie jest możliwe uprawianie badań historycznych bez interdyscyplinarności?, [w:] Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności. Między ideą a praktyką, pod red. A. Chmielewskiego, M. Dudzikowej, A. Groblera, Kraków 2012, s. 167-179

Wykluczenie społeczne wczoraj i dziś, red. H. Grzesiak, M. Fryza, K. Ratajczak, Poznań 2012, ss. 174 [http:/hdl.handle.net/10593/2883] – redakcja oraz Wstęp, s. 3-6.

Dworska edukacja kobiet w Polsce Piastów, [w:] Per mulierem … Kobieta w dawnej Polsce – w średniowieczu i w dobie staropolskiej, pod red. K. Justyniarskiej-Chojak, S. Konarskiej-Zimnickiej, Warszawa 2012, s. 89-104

Filozofia wychowania zawarta w regułach zakonów rycerskich, [w:] Pedagogika filozoficzna, t. IV: Metamorfozy filozofii wychowania. Od antyku po współczesność, pod red. S. Sztobryna, M. Wasilewskiego, M. Rojka, Łódź 2012, s. 59-69

Tematyka szkolnictwa i edukacji średniowiecznej w czasopiśmiennictwie naukowym II RP, [w:] Addenda do dziejów oświaty. Z badań nad prasą Drugiej Rzeczypospolitej, pod red. I. Michalskiej i G. Michalskiego, Łódź 2013, s. 213-222

Dziecko chłopskie w czasie sacrum – konteksty edukacyjne (średniowiecze – epoka nowożytna), „Studia Edukacyjne” 28 (2013), s. 279-302 [współautor K. Kabacińska-Łuczak]

Innowacje edukacyjne. Wczoraj, dziś i jutro, red. K. Ratajczak, Poznań 2014, http://hdl.handle.net/10593/11341

Dynamika przemian społeczeństwa tradycyjnego do ery nowoczesności, [w:] Rekonstrukcje tożsamości w kulturze natychmiastowości, red. D. Hejwosz-Gromkowska, Poznań 2014, s. 23-97 [współautor K. Kabacińska-Łuczak]

Materiały do dziejów KEN w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu, [w:] Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny, red. K. Dormus, B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, R. Ślęczka, Kraków 2014, s. 57-69 [współautor M. Nowicki]

Geneza i rozwój szkolnego ustawodawstwa Kościoła w epoce średniowiecza (rekonesans), „Biuletyn Historii Wychowania” 31 (2014), s. 29-49

The Pilgrimages of the Piast Dynasty in the Middle Ages, “Biuletyn Polskiej Misji Historycznej, Bulletin der Polnischen Historischen Mission” 10 (2015), s. 227-250

Dziedzictwo kulturowe. Edukacja. Historia. Dziedzictwo regionalne. Muzyka, literatura, sztuka i media, pod redakcją Krzysztofa Ratajczaka, Poznań 2015, ss. 171 DOI: 10.13140/RG.2.1.3948.2326

Relacje damsko-męskie w rodzinie Piastów wielkopolskich, [w:] Kobieta i mężczyzna jedna przestrzeń – dwa światy, pod red. B. Popiołek, A. Chłosty-Sikorskiej, M. Gadochy, Warszawa 2015, s. 193-207

Jerozolima ziemska czy niebieska? Co uczestnicy pierwszej krucjaty wiedzieli o celu swej podróży? (Uwagi na marginesie stanu wiedzy geograficznej Europejczyków w XI wieku), [w:] Z badań nad tradycją polskiej pedagogiki, t. 2: Księga jubileuszowa dedykowana profesor Danucie Koźmian, pod red. E. Magiery i J. Król, Szczecin 2016, s. 87-98

Obraz dzieciństwa Piastów w świetle źródeł, [w:] Dziecko i dzieciństwo wybrane konteksty badań, red. M. Nawrot-Borowska, D. Zając, Bydgoszcz 2017, s. 55-69.

Szkolnictwo w Wielkopolsce na tle sąsiadów w okresie średniowiecza, Poznań 2017, ss. 368.

Szesnastowieczne wielkopolskie Libri beneficiorum jako źródła do dziejów szkolnictwa, [w:] Wielkopolska i Wielkopolanie w dziejach polskiej edukacji, red. E. Głowacka-Sobiech, K. Kabacińska-Łuczak, Poznań 2017, s. 259-271.

[K. Kabacińska-Łuczak – współautor], Peasant Child During the Period of Profanum – Educational Context (Middle Ages – Modern Era), “Bulletin of the History of Education” 36 (2017), s. 7-33

Szkolnictwo w regionie gnieźnieńskim w epoce średniowiecza, [w:] Pomoc, wsparcie, ratownictwo. O optymalizacji rozwoju i edukacji człowieka na różnych etapach życia, red. A. Knocińska, P. Frąckowiak, Poznań-Gniezno 2017, s. 577-595

Hraban Maur (780/784-856) – wybitny nauczyciel czasów karolińskich, [w:] Nauczyciele. Szkice portretów uczonych i nauczycieli, red. Anna Królikowska, Joanna Falkowska, Kraków 2018, s. 165-180.

Życie rodzinne Piastów w świetle źródeł, [w:] Dom, codzienność i święto. Ceremonie i tradycje rodzinne. Studia historyczno-antropologiczne, red. Bożena Popiołek, Agnieszka Chłosta-Sikorska, Marcin Gadocha, Kraków 2018, s. 18-38.

[współautor: M. Nowicki], Komisja Edukacji Narodowej 1773-1794, Bibliografia prac naukowych o Komisji Edukacji Narodowej, Warszawa 2018 [Komisji Edukacji Narodowej model szkoły i obywatela – koncepcje, doświadczenia i inspiracje, t. 14]

D. Żołądź-Strzelczyk, M. Nowicki, K. Ratajczak, J. Gulczyńska, Komisja Edukacji Narodowej 1773-1794, Szkoły wydziału wielkopolskiego, Warszawa 2018, [Komisji Edukacji Narodowej model szkoły i obywatela – koncepcje, doświadczenia i inspiracje, t. 4].

The Genesis and Development of Church Legislation on Education in the Middle Ages (outline), „Bulletin of the History of Education” Special Issue 2018, s. 15-35.

The city chronicle of Poznań (1389-1793) as a source for social research (education, historical knowledge, literacy), “Documenta Pragensia” 37 (2018), s. 513-527.

Działalność socjalna Joannitów w Poznaniu (średniowiecze – czasy współczesne), [w:] Zagrożenia jednostki we współczesnym świecie. Ohrožení jedince v současné společnostki. Threat to the individual in the contemporary society, red. M. Walenciak, S. Hoferková, Dąbrowa Górnicza 2019, s. 101-108.

Michał Nowicki, Krzysztof Ratajczak, Bibliography of the Commission of National Education. Editions of bibliographies published to date and the current state of the research, “Rozprawy z Dziejów Oświaty” 55 (2018), s. 293-307.

Kim byli dyrektorowie w szkołach wydziału wielkopolskiego Komisji Edukacji Narodowej?, [w:] Szkoła polska od XVIII do XXI wieku, red. R. Ślęczka, A. Włoch, J. Wojniak, Kraków 2020, s. 27-44.

Z najstarszych dziejów szkolnictwa na terenie gminy Czerwonak (do roku 1815), [w:] Czerwone szkoły w gminie Czerwonak, red. W. Matelski, Czerwonak 2020, s. 5-9.

The school legislation of the catholic church in the hussite times, “Saeculum Christianum” 27 (2020), z. 2, s. 63-76.

Zagraniczna edukacja książąt z dynastii piastowskiej, [w:] Polonia i Polacy za granicą – kulturowe i edukacyjne obszary badań i doświadczeń, red. A. Boroń i in., Poznań 2020, s. 17-34.

Edukacyjne aspekty ustawodawstwa kościelnego w Polsce (późne średniowiecze–początek czasów nowożytnych). Zarys zagadnienia, „Paedagogia Christiana” 48 (2021), nr 2, s. 25-44.

Zainteresowania badawcze:
społeczna historia kultury, zwłaszcza średniowiecznej, historia i teraźniejszość edukacji, instytucji oświatowych, procesy kulturotwórcze, kultura elitarna i kultura masowa, historia regionalna Wielkopolski, zakony rycerskie, kobieta w kulturze Europy średniowiecznej, dynastia Piastów

Kierownictwo i uczestnictwo w projektach:
1. Kierownik indywidualnego projektu badawczego „Recepcja średniowiecznego szkolnego ustawodawstwa soborowego i synodalnego w Wielkopolsce do początku XVI wieku” – wydziałowy konkurs grantowy, okres realizacji 2010-2012
2. projekt badawczy: „Rekonstrukcje tożsamości w kulturze natychmiastowości. Tradycja i współczesność”, nr N N106 348740, okres realizacji 2011-2014 – członek zespołu badawczego
3. projekt badawczy „Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności. Między ideą a praktyką”, nr N N101 239039, okres realizacji 2010-2012 – członek zespołu badawczego
4. projekt badawczy: program Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”, nr 11H 11 021280 (Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.: losy, znaczenie, inwentaryzacja), okres realizacji 2011-2015 – członek zespołu badawczego
5. projekt badawczy: „Komisji Edukacji Narodowej model szkoły i obywatela – koncepcje, doświadczenia i inspiracje”, nr 11 H 12031481, okres realizacji 2012-2017 – członek zespołu badawczego

Funkcje w zespołach redakcyjnych
1. Zastępca redaktora naczelnego – „Biuletyn Historii Wychowania”
2. Członek rady naukowej – „Pedagogika. Studia i rozprawy”
3. Recenzent w czasopismach: „Literaria Copernicana”, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, „Nauki o Wychowaniu. Studia interdyscyplinarne”, „Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej”

Udział w grupach i zespołach badawczych
Grupa Badawcza "Modele i Systemy Edukacyjne"

Inne:
Jestem członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, przewodniczącym oddziału poznańskiego Towarzystwa Historii Edukacji oraz członkiem Zespołu Historii Wychowania przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN.
Jestem organizatorem i członkiem komitetu naukowego cyklicznej konferencji naukowa „Edukacja przeszłość, teraźniejszość, przyszłość” – 9 edycji; oraz cyklicznego seminarium naukowego „Narzędzia edukacyjne – wczoraj, dziś i jutro”

Komitety naukowe konferencji:
1. Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Edukacja alternatywna – od cząstkowych innowacji po kompleksowe przełomy”, Poznań WSE, 26 maja 2021.
2. III Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Motyw wędrówki w literaturze i sztuce", 13 maja 2021, (on-line), Lublin, Fundacja na rzecz promocji nauki i rozwoju TYGIEL.
W 1998 r. założyłem i do dnia dzisiejszego jestem opiekunem (obecnie wraz z dr Michałem Nowickim) Studenckiego Koła Naukowego Historii Kultury i Edukacji

Historia wychowania – wykłady i konwersatoria;
Edukacyjna rola podróży – od antyku do początku czasów nowożytnych;
Seminarium licencjackie;
Seminarium magisterskie

Nagroda indywidualna Rektora UAM II stopnia, 2006
Nagroda zespołowa Rektora UAM II stopnia, 2008
Nagroda zespołowa Rektora UAM II stopnia, 2011
Nagroda zespołowa III stopnia Rektora UAM za osiągnięcia w pracy naukowej, 2015
Stypendium naukowe Rektora UAM, 2019
Grant Dziekana Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM na projekt badawczy, 2010

Historia II wojny światowej – szczególnie rozwój broni pancernej, marynistyka.
Wędrówki górskie, spływy kajakowe, rower

Krzysztof Ratajczak, Prof.

History, history of education, history of culture, education of women, history of education in the period from the Middle Ages to the end of the 18th century, chivalry and court culture, history of orders of knights, regional history of Wielkopolska; contact in Polish and English, e-mail: krzysztof.ratajczak@amu.edu.pl